Samoerai betekent letterlijk: hij die dient. De Franse film Le Samourai gaat niet over een Japanse krijger, maar wel over iemand die dient. Jef Costello handelt in opdracht; hij is een huurmoordenaar, wordt betaald om te doden. Maar het is meer dan dat.

We ontmoeten Jef als hij al rokend op een bed ligt. Een paar minuten lang gebeurt er niets anders, terwijl de openingscredits in het beeld verschijnen. Tien minuten lang wordt er niet gesproken, maar zien we Jef in zijn appartement, waar hij in bescheiden eenvoud leeft, zien we hem zijn jas aantrekken, met een geweldige precisie zijn hoed opzetten en steelt hij een auto.

In de film volgen we Jef tijdens één opdracht. Le Samouraï is een minutieuze vertelling van details. We zien hoe Jef zijn alibi opzet, daarna een baas van een nachtclub omlegt en hoe hij de hoofdverdachte wordt van de politie. Wat volgt is een uitgebreid, langzaam kat en muis-spel. Alleen het verhoor op het bureau duurt al zo’n twintig minuten - als het niet langer is.

Alain Delon steelt de show als Jef, de knappe moordenaar die bijna niet spreekt of emotie toont, als de professional die hij is. Als hij opgepakt wordt, dient hij zichzelf te redden door cool te blijven. Hij krijgt hulp van twee vrouwen: Jane, een vriendin (gespeeld door Nathalie Delon, Alains vrouw in het echt) en Valerie (Cathy Rosier), de pianiste uit de nachtclub die hem na de moord uit het kantoor van haar baas zag komen.

Jef Costello is bereid om heel ver te gaan voor zijn opdrachtgever. En uiteindelijk is hij dat zelf.

Je zou Le Samouraï best een meesterwerk kunnen noemen in de manier waarop regisseur Jean-Pierre Melville alles in beeld heeft gebracht. Het camerawerk en kleurgebruik staan volledig in dienst van Jef. Melville gebruikt slechts het hoognodige: soms zijn schaduwen en stilte al genoeg. Eén blik van Jef zet de toon. Weergaloos. Als kijker probeer je naar motieven te zoeken, in zijn gedachten te kruipen.

Het is knap hoe Melville zo weinig middelen nodig had om deze film zo interessant te maken. Hij heeft niet veel schietpartijen nodig om spanning te creëren. Het volgen van Jef is genoeg, niet alleen in het spel met de hoofdpolitie die weet dat hij het gedaan heeft, maar het moet zien te bewijzen, ook de achtervolging in de metro is weergaloos goed. Daarbij is de soundtrack perfect: mysterieuze jazz, soms met spannende blazers. Pluim voor François De Roubaix.

Le Samouraï is al enkele dagen aan waardering aan het winnen in mijn hoofd. Ik sluit niet uit dat de film na een rewatch uitkomt op vijf sterren.